แอลไคน์ (Alkynes)

แอลไคน์ (Alkynes)

                    แอลไคน์เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ไม่อิ่มตัวประเภทที่มีพันธะสามอยู่ในโมเลกุลมีสูตรโมเลกุลทั่ว ๆ ไปเป็น C_nH_2n-2 สารประกอบตัวแรกของแอลไคน์ คือ อะเซทิลีน(C₂H₂) สารตัวนี้จัดเป็นสารประกอบที่มีประโยชน์ในทางอุตสาหกรรมมากที่สุดชนิดหนึ่ง ใช้ทำเชื้อเพลิง ใช้สำหรับเชื่อมโลหะโดยผสมกับออกซิเจน ใช้เตรียมสารอินทรีย์ที่ใช้ทำพลาสติกและยางเทียม สูตรโครงสร้างของอะเซทิลีน คือ HC º CH

                    การเรียกชื่อสารประกอบแอลไคน์ จะเป็นไปตามระบบ IUPAC คือ เปลี่ยนคำลงท้ายเป็น ไอน์ (-yne)

                                C₂H₂       =             Ethyne,                  C₃H₄       =             Propyne,

                                C₄H₆       =             Butyne,                  C₅H₈       =             Pentyne,

                                C₆H₁₀      =             Hextyne,               C₇H₁₂      =             Heptyne,

                                C₈H₁₄      =             Octyne,                  C₉H₁₆      =             Nontyne,

                                C₁₀H₁₈    =             Decyne 

                    คุณสมบัติทางกายภาพและประโยชน์ของสารแอลไคลน์

1.       เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ไม่อิ่มตัว เป็นโมเลกุลโคเวเลนต์แบบไม่มีขั้ว

2.       แอลไคน์ที่มีจำนวนอะตอมของคาร์บอน C₂ – C₄ จะเป็นแก๊ส และเมื่อมีจำนวนอะตอมของคาร์บอนมากขึ้นจะเป็นของเหลว (C₅ – C₁₇) และของแข็ง (C₁₈ ขึ้นไป) ตามลำดับ

3.       แอลไคน์เป็นสารที่ไม่มีสี

4.       เป็นสารที่ไม่ละลายน้ำ แต่เป็นแก๊สมีกลิ่นและจะมีกลิ่นเหม็นเนื่องจากมีสารพวกฟอสจีน หรือไฮโดรเจนซัลไฟต์ (H₂S) ผสมอยู่

5.       ละลายได้ดีในตัวทำละลายอินทรีย์

6.       แอลไคน์มีพันธะสามในโมเลกุลจึงทำให้มีเสถียรภาพต่ำกว่าแอลคีน และเกิดปฏิกิริยารวมตัวได้ดี

7.       แอลไคน์มีจุดเดือด จุดหลอมเหลว และความหนาแน่นที่สูงขึ้นตามจำนวนอะตอมของคาร์บอน

                คุณสมบัติทางเคมีของสารแอลไคน์

1.       เกิดปฏิกิริยารวมตัวได้เหมือนกับแอลคีน ซึ่งเกิดขึ้นได้ดีกว่าแอลคีนถึงสองเท่า

C₂H₂ + 2Ag              AgC CAg + 2H⁺

                2.      แอลไคน์ทำปฏิกิริยากับโลหะจะได้แก๊ส H₂ ดังสมการ

3.    แอลไคน์เกิดปฏิกิริยาการเผาไหม้ได้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์และน้ำ มีเขม่า และควันมาก   

             C₇H₁₂ + 100₂         7CO₂ + 6H₂O

                    แอลไคน์เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ไม่อิ่มตัวประเภทที่มีพันธะสามอยู่ในโมเลกุลมีสูตรโมเลกุลทั่ว ๆ ไปเป็น C_nH_2n-2 สารประกอบตัวแรกของแอลไคน์ คือ อะเซทิลีน(C₂H₂) สารตัวนี้จัดเป็นสารประกอบที่มีประโยชน์ในทางอุตสาหกรรมมากที่สุดชนิดหนึ่ง ใช้ทำเชื้อเพลิง ใช้สำหรับเชื่อมโลหะโดยผสมกับออกซิเจน ใช้เตรียมสารอินทรีย์ที่ใช้ทำพลาสติกและยางเทียม สูตรโครงสร้างของอะเซทิลีน คือ HC º CH

                    การเรียกชื่อสารประกอบแอลไคน์ จะเป็นไปตามระบบ IUPAC คือ เปลี่ยนคำลงท้ายเป็น ไอน์ (-yne)

                                C₂H₂       =             Ethyne,                  C₃H₄       =             Propyne,

                                C₄H₆       =             Butyne,                  C₅H₈       =             Pentyne,

                                C₆H₁₀      =             Hextyne,               C₇H₁₂      =             Heptyne,

                                C₈H₁₄      =             Octyne,                  C₉H₁₆      =             Nontyne,

                                C₁₀H₁₈    =             Decyne 

                    คุณสมบัติทางกายภาพและประโยชน์ของสารแอลไคลน์

1.       เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่ไม่อิ่มตัว เป็นโมเลกุลโคเวเลนต์แบบไม่มีขั้ว

2.       แอลไคน์ที่มีจำนวนอะตอมของคาร์บอน C₂ – C₄ จะเป็นแก๊ส และเมื่อมีจำนวนอะตอมของคาร์บอนมากขึ้นจะเป็นของเหลว (C₅ – C₁₇) และของแข็ง (C₁₈ ขึ้นไป) ตามลำดับ

3.       แอลไคน์เป็นสารที่ไม่มีสี

4.       เป็นสารที่ไม่ละลายน้ำ แต่เป็นแก๊สมีกลิ่นและจะมีกลิ่นเหม็นเนื่องจากมีสารพวกฟอสจีน หรือไฮโดรเจนซัลไฟต์ (H₂S) ผสมอยู่

5.       ละลายได้ดีในตัวทำละลายอินทรีย์

6.       แอลไคน์มีพันธะสามในโมเลกุลจึงทำให้มีเสถียรภาพต่ำกว่าแอลคีน และเกิดปฏิกิริยารวมตัวได้ดี

7.       แอลไคน์มีจุดเดือด จุดหลอมเหลว และความหนาแน่นที่สูงขึ้นตามจำนวนอะตอมของคาร์บอน

                คุณสมบัติทางเคมีของสารแอลไคน์

1.       เกิดปฏิกิริยารวมตัวได้เหมือนกับแอลคีน ซึ่งเกิดขึ้นได้ดีกว่าแอลคีนถึงสองเท่า

C₂H₂ + 2Ag              AgC CAg + 2H⁺

                2.      แอลไคน์ทำปฏิกิริยากับโลหะจะได้แก๊ส H₂ ดังสมการ

3.    แอลไคน์เกิดปฏิกิริยาการเผาไหม้ได้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์และน้ำ มีเขม่า และควันมาก   

             C₇H₁₂ + 100₂         7CO₂ + 6H₂O